Rita is door de Ezelopvang uit een zogenaamde “kill pen” gered. Paarden, ezels, muildieren gaan naar de veiling en daar worden vele van hen opgekocht door slachthuizen. De ezelopvang heeft haar daar vandaan. Ik ben ingehuurd met als doel haar husbandry skills te leren.
Video van Rita's training onderaan deze blog!
Rita’s Achtergrond
Haar geschiedenis is behoorlijk bruut. Ze is op transport gezet (zo’n 5.000 km) en toen ze uit de trailer kwam werden de mensen op het hart gedrukt voorzichtig te zijn: “Veel geluk en wees voorzichtig. Ze vermoord je wanneer de verdoving is uitgewerkt”.
In het begin, zes jaar geleden, was ze ontzettend bang en ook erg agressief. Ze haalde uit naar mensen om gericht aan te vallen. Ze werd bij de ezels ondergebracht en daar leeft ze in een stabiele groep.
Om haar te kunnen onderzoeken, hebben ze de afgelopen jaren vaak geprobeerd haar te verdoven. Maar verdovingen werken niet bij Rita. Ze verzet zich mentaal en fysiek en daarom kalmeert ze niet.
Ze hebben de afgelopen jaren alles geprobeerd: zelfs met behulp van een verdovingspistool en langdurig verdovende middelen toegevoegd aan haar eten, in de hoop dat de waardes hoog genoeg zouden worden dat andere verdoving haar zou kalmeren. Nee, dus.
Clickertraining, het begin
Het was vreselijk lastig om te beginnen met Rita want ze is ontzettend bang, maar ook op haar hoede. Ze heeft NUL vertrouwen in mensen! En met goed recht! Ze heeft vreselijke littekens op haar achterbenen. Ze is waarschijnlijk gekluisterd en met een ketting aan een pin in de grond vastgezet. Dat zijn ‘normale’ praktijken die hier nog steeds gebezigd worden door (sommige) mensen.
Contact maken
Het allereerste begin (ze eet voer) gaf hoop, dus ik dacht: Dit gaat lukken! Ze was namelijk wel, enigszins, geinteresseerd in voer. Dat is mijn ingang, om contact te leggen, dacht ik.
Benaderen en knuffels of kriebels uitdelen is ondenkbaar. Haar persoonlijke cirkel is ongeveer 15 meter. Haar bewegingen zijn ontzettend snel: als ze is getriggert, rent ze weg! Niet even wachten, nee: gaan! Nu!
Positieve associatie leggen
Mijn R+ trainingsmethoden, die ik in de afgelopen jaren heb ontwikkeld, is gebaseerd op een aantal Key Lessons, de Sleutel tot Succes in Positieve Bekrachtiging. Er zijn 6 Key Lessons for Horses en 6 Key Lessons for Trainers. Samen leiden ze tot voorspelbare, positieve uitkomsten in training.
Hoe meer ik met verschillende diersoorten (paarden, muildieren, katten, lama’s, alpaca’s, hangbuikzwijntjes) werk, hoe beter mijn training systeem is geworden. Het geheim is dat het op principes is gebaseerd, niet op ‘regels’. Meer daarover in een volgende blog.
De eerste stap is het maken van een positieve associatie met mij, de trainer.
Simpel gedacht: click = voer. Toch? Nee, niet met Rita!
Click was: schrik!
Voer was: hmmm, niet te vertrouwen. Word ik weer vergiftigd?
Wat doe je dan?
Terug naar de Principes
Het principe is: geven! Elke goede relatie is gebaseerd op geven. Begin met geven. Niet om iets terug te verwachten, want dat is simpelweg ‘ruilen’! Geven zonder iets terug te verwachten. Dat kan best moeilijk zijn: je wordt betaald en wilt resultaten. Niet alleen voor mezelf, voor het dier!
De eerste vraag is dan:
Wat kan ik haar geven dat ze wil hebben? Wat is appetief voor haar?
Ruimte!
Ok, laten we dat dan geven. Ja, ik ben natuurlijk een mens en daardoor vertegenwoordig ik -voor haar- slechte dingen. Ik ben me ervan bewust dat ik op dit moment tevens een aversief (gevaar!) ben, dat ze te allen tijde wil ontwijken. Maar om haar te laten eten, moest ik haar ruimte geven.
Je zou kunnen denken dat het negatieve bekrachtiging (R-) is, maar ik denk van niet. Ik geef voer (appetief), ik geef ruimte (door de afstand te vergroten) zodat ze kalm genoeg is om te eten.
Niet dat ze gelijk wilde eten! Nee, ze ging naar haar bak toe. Langzaam, behoedzaam. Ze snuffelt eerst rond haar bak. Lijkt na te denken over de volgende stap. Neemt haar tijd (3 – 5 minuten in het begin!). Neemt voorzichtig een klein hapje…. Stopt met eten…. Loopt een stap weg van haar bak… Kijkt naar buiten en beweegt niet meer…
Ezel vs Paard vs Muildier
Ezels en paarden hebben in sommige gevallen bijna tegenovergesteld gedrag: waar een paard over het algemeen reageert met vlucht (flight) bij iets engs, staat een ezel stil (freeze) of vecht (fight).
Een muildier, dat een kruising is tussen een paardenmerrie met een ezelhengst heeft beide.
Kenners hebben mij verteld dat het soms lijkt alsof ze van het ene moment op het andere van ‘paardengedrag’ naar ‘ezelgedrag’ wisselen en vice versa. Dat maakt ze veel minder voorspelbaar in stressvolle situaties of voor onervaren mensen. Oppassen dus.
Rita heeft een licht ontvlambaar vluchtgedrag. Wat het wel minder gevaarlijk maakt dan vechtgedrag. Een voordeeltje dus voor mij.
Terug naar de allereerste stap in Rita’s training.
Aanleren van het Bridge Signal
Door consequent een bridge of marker signaal te gebruiken tijdens de appetitief (eten van het voer), kan je een positieve associatie aanleren. Ondanks dat Rita soms voer weigerde op te eten, en het een interessante uitdaging was om de (letterlijke!) poisoned cue van ‘voer’ te veranderen in ‘vertrouwen’. maken we vorderingen!
Na een paar trainingen werd ze ietsjes beter met het eten van voer. Consequent gaf ik mijn brige signal, een zachte tongklik, die haar niet leek te storen.
Mijn plastic ‘doosjes clicker’, daar schrok ze van en sprong letterlijk omhoog van schrik. Onbruikbaar dus, op dit moment. Daar werken we wel aan, want mijn clickervinger is vele malen sneller dan een tongklik.
De eerste paar keren was het dus herhalen (en daarmee voorspelbaar worden!) van: eten in de bak en weg lopen, ruimte geven. Soms zelfs helemaal de stal uit, uit zicht. Dan bridgen (tongklik) bij elke hap.
(Niet) Voergemotiveerd
Rita lust wel voer, maar haar angst en/of ervaringen maken dat ze ontzettend bedachtzaam is. Dat ze 1 x wat at wat lekker en veilig was, wil kennelijk niet zeggen dat het voer de volgende keer ook door haar veiligheidstest komt. Zelfs al is het hetzelfde voer! Mensen hebben haar nota bene geprobeerd tegen haar wil in, te verdoven door het in haar voer te stoppen! Het is daarom niet gek dat ze ‘voer’ niet zo maar vertrouwd!
Waar een paard (zelfs het meest wilde paard en ook de meest getraumatiseerde paarden!) al snel leerden: click = voer, leek het voor Rita niet vanzelfsprekend dat ze het voer wel wilde. Zie video
Die bedachtzaamheid en het nadenken en afwegen van elke beslissing, dat schijnt een typisch muildier/ezel kenmerk te zijn. Daardoor kan het ‘moeilijker’ zijn om ze te trainen. Moeilijker tussen aanhalingstekens, want elk dier kan getraind worden met positieve bekrachtiging (R+)! Ik noem het liever een uitdaging…
Vorderingen met Rita
Toch maken we langzaam vorderingen. Heel langzaam. Ik verwacht ook elk moment een (tijdelijke) terugval, zoals gewoon is in het leerproces. Tot nu toe gaan we enkel vooruit: langzaam. Heel langzaam.
Hier is een video van Rita’s training. Ik zou het leuk vinden een reactie of duim omhoog te krijgen van je op YouTube! 😉 Positieve bekrachtiging om meer met jullie te delen. De volledige trainingsvideos zijn beschikbaar voor leden van mijn (Engelstalige) HippoLogic Clicker Training Academy
Heb je vragen over het trainen van een onbenaderbaar paard, muildier of ezel, schroom niet contact op te nemen (hippologic@gmail.com) of te reageren op deze blog!
Inmiddels heb ik een tweede video van Rita (Trainingsweek 5). Subscribe op mijn YT channel voor meer clickertraining videos van Rita!
Happy Horse training!
Sandra
clickertraining.ca
HippoLogic: Hippo=paard, Logic = Wetenschap 